6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununun 11-12.maddesi ve binaların yangından korunması hakkında yönetmelik gereği;
İşveren; iş yeri ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirlenmesini ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınmasını sağlamalıdır.
Füzyon Ortak Sağlık Güvenlik Birimi uzmanları; iş yerlerinde yangın tehlikesi ve yangın durumunda yapılması gerekenler, yangına karşı alınacak önlemler hakkında işletmelere eğitim, tatbikat ve teknik danışmanlık hizmetleri vermektedirler. İş yerindeki çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ve çevre şartlarına göre öncelikle çalışanın sağlığını ve güvenliğini daha sonra çevreyi koruyan acil durum planı hazırlamak için;
Olması muhtemel acil durumları değerlendirir
Çalışanları ve çalışma çevresini etkileyebilecek tüm olası acil durumları belirler
Meydana gelebilecek acil durumların etkilerini önleyici ve sınırlayıcı tedbirlerin alınmasını sağlar.
Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak için gerekli ölçümleri ve değerlendirmeleri yapar
Çalışanları acil durumlara hazırlanmak amacıyla tatbikatlar ve tahliye senaryoları yapar,
Acil durum işaretleme çalışmaları, toplanma yerleri ve ekipleri oluşturur,
İşin niteliğine göre çalışanlara; Koruma, kurtarma, söndürme,deprem, sel,sabotaj ve ilk yardım konularında eğitim verir.
İş yerlerinde tehlike sınıfı gözetmeksizin ortaya çıkabilecek bazı özel durumlar mevcuttur. Doğal afetler ve yangınlar bunlara verilecek en uygun örnekler olur. Her işin de bir risk taşıdığı göz önünde bulundurulunca meydana geldiğinde telaş ve paniğe sebebiyet verecek olayların oluşması mümkündür. Bu gibi durumlarda ne yapacağını bilemez bir şekilde hareket edilmesi durumun daha da kötüleşmesine neden olabilir. Daha fazla can ve mal kaybı oluşmaması için alınan tüm önlemlere karşın çıkabilecek olumsuz durumlar için acil durum planı yapılması gerekir. Böylece kritik anlarda kimin ne yapması gerektiği açıkça belirtilmiş ve panik halinde oluşacak kafa karışıklığı giderilmiş olur.
ACİL DURUM PLANLAMASI NASIL YAPILMALIDIR?
Acil durum planı yapılırken öncelikle acil durumlar belirlenir. Bunlar içerisine sabotaj ihtimali de olmak üzere kimyasal kullanılan ürün var ise bunların yaratabileceği tehlikeler gibi büyük sıkıntılar yaratacak durumlar ele alınır. Oluşabilecek her acil durum için alınması gereken önlemler iş güvenliği uzmanları ve iş yeri hekimi ile firma sahibinin görüşleriyle belirlenir. Acil durumlarda destek elemanı olarak görev yapacak kişiler seçilirken; çok tehlikeli sınıf için 30 kişi başına 1 kişi, tehlikeli sınıfta 40 kişi başına 1 kişi, az tehlikeli sınıfta 50 kişi başına 1 kişi düşecek şekilde düzenleme yapılır. Seçilen destek elemanının kullanacağı arama kurtarma çalışmaları, tahliye ve yangın uygulamalarının her biri için gerekli olan teçhizatın tam olması gerekmektedir.
Ekiplerin belirlenmesinden sonra acil durum anında kullanılacak acil durum çıkış yolları kroki üzerinde gösterilir ve irtibat telefonları belirlenir. Çıkış yollarını kullanarak durumdan kaçabilen personelin nerede toplanacağı kararlaştırılır. Böylece panik halinde çıkışlarda oluşacak yığılma engellenir ve kayıplar engellenmiş olur.
Planın uygulanması için acil durum oluşmasını beklemek mantıksız olur. Önceden belirlenen bir tarihte tatbikat yapılarak hazırlanan acil durum planının işlevselliği kontrol edilmelidir. Tatbikatlar yılda bir kez olmak üzere mutlaka yapılmalı ve raporlanmalıdır. Acil durum planı ile ilgili çalışanlara ve firma sahibine verilecek eğitimler de tatbikatlar gibi yılda en az bir kere mutlaka gerçekleştirilmelidir. Tüm çalışanlara arama, kurtarma, tahliye ve yangınla mücadele esasları ile ilgili acil durum anında onların ve görevlendirilmiş personelin neler yapacağı hakkında ayrıntılı bilgi verilmelidir. İşe yeni bir çalışan girdiği takdirde kişiye özel olarak eğitim tekrarlanmalıdır. Acil durum planında görev almak üzere seçilen personel ise bu durumların hâkimiyetini en yüksek düzeyde elinde tutması gerektiği için özel bir eğitimden geçmek zorundadır.
ACİL DURUM PLANI ÖRNEĞİ
Sel için yapılacak acil durum planını incelersek;
İşveren veya vekili acil durum sirenini çaldırır ve belediye, itfaiye, acil yardım ekipleri ve gerekiyorsa polise haber verir. Acil çıkış yollarını kullanarak toplanma alanına gider.
Acil durum için görevlendirilmiş personel, acil durum sinyalini çaldırır ve çalışma ortamına ait doğalgaz ve elektriği keser. Çalışan ekipmanları kapatır ve acil çıkış yolundan toplanma alanına gider.
İş yerinde diğer bulunan kişiler; çalışan ekipmanları kapatırlar, kimyasal güvenliğini kontrol ederler ve acil çıkış yollarından toplanma alanına giderler.
Acil durum ekibi de son olarak görev tanımları doğrultusunda hareket ederler.
ACİL DURUM PLANI OLMAYAN ŞİRKETLERİ NELER BEKLİYOR?
Hiçbir şirket başına bir felaketin geleceğini düşünmez ancak gelmeyecek olsa dahi küçük bir risk olma ihtimali bunun önlemini almak zorunda bırakır. Acil durum planı hazırlamayan, gerekli ekibi belirlemeyen, acil durum anında kullanılacak teçhizatı tedarik etmeyenler için İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre her yükümlülük için 1.078 TL ve bu durumun devam etmesi halinde her ay için 1.078 TL idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.